Những dào cản trong sự giao tiếp của trẻ

Nhiều đứa trẻ quá nhút nhát và gặp khó khăn trong giao tiếp

Những lý do khiến trẻ ngại giao tiếp

1. Trẻ mặc cảm vì sức khỏe, ngoại hình của mình

Mỗi người được sinh ra là một thực thể riêng biệt, không người nào giống người nào, do đó ngoại hình của mỗi con người cũng có sự khác biệt. Tuy nhiên, con bạn còn bé nên chưa hiểu được điều này, đây là lý do khiến nhiều trẻ quá nhạy cảm với ngoại hình “kém hoàn hảo” của mình và trở nên tự ti. Những trẻ hơi mập mạp hoặc béo phì sẽ cảm thấy xấu hổ vì thường bị mọi người châm chọc chế giễu, trong khi những bé gầy gò và thấp nhỏ lại thường sợ sệt vì bị các bạn lớn hơn bắt nạt. Một số bé bẩm sinh có hàm răng không đều hoặc xỉn màu cũng trở nên ngại giao tiếp và ít khi cười vì con sợ mọi người chú ý.

2. Trẻ sợ sai, sợ thất bại

Sợ sai, sợ thất bại là một cảm giác thường gặp ở các bé. Đặc biệt với những đứa bé có sức học trung bình, thường bị điểm kém hoặc bị cô giáo khiển trách thì nỗi sợ này trong chúng càng lớn, bé sẽ không dám giơ tay phát biểu trên lớp và không tự tin trả lời mỗi khi được hỏi.

Nếu phụ huynh vì thấy bé học kém lại thường xuyên đánh mắng, dùng từ ngữ nhiếc móc nặng nề, so sánh chúng kém cỏi hơn các bạn khác thì sẽ càng khiến con bị tổn thương tâm lý, cảm thấy mình không được yêu thương và từ đó bé càng khép mình hơn, từ đó hình thành vòng luẩn quẩn của sự tự ti.

3. Trẻ ít được giao tiếp, hoạt động ngoài trời

Có nhiều đứa trẻ khi ở nhà thì rất tự tin, hoạt bát, nói nhiều nhưng khi ra ngoài lại nhút nhát, ít nói, bám dính lấy bố mẹ. Nguyên nhân là vì chúng được những người làm cha mẹ bảo bọc quá mức, suốt ngày loanh quanh trong nhà “con hát, mẹ khen hay” nên điều kiện tiếp xúc và giao tiếp bên ngoài quá ít ỏi, dẫn đến tâm lý sợ sệt và khó thích nghi với người lạ hay môi trường không quen thuộc.

4. Trẻ quá phụ thuộc vào cha mẹ

Một số bé ở nhà được nuông chiều quá mức, không phải động tay động chân vào bất cứ việc gì, từ những việc nhỏ nhất như vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, buộc dây giày cũng có ông bà, bố mẹ làm hộ, dẫn đến thói quen ỷ lại và thụ động trong mọi việc. Tới khi ra ngoài, ai hỏi gì con bố mẹ cũng “đỡ lời”, trả lời hộ, lâu dần khiến trẻ ngày càng bị hạn chế khả năng ngôn ngữ trong giao tiếp.

Nhiều phụ huynh lại thường xuyên ra lệnh và áp đặt suy nghĩ của mình cho con cái, ví dụ ép bé ăn món mà chúng không thích, cấm bé chơi với bạn này bạn kia, hay bắt bé học múa dù con thích vẽ… Các bé không được khám phá và khẳng định bản thân, lâu dần sẽ không còn tin vào giá trị của mình.

5. Lời khuyên cho cha mẹ

Lòng tự tin ở các bé hình thành chủ yếu nhờ sự định hướng và khuyến khích đúng cách của những người làm cha làm mẹ. Trẻ sẽ tự tin nếu bố mẹ luôn truyền cho chúng thông điệp: “Dù có điều gì xảy ra, con vẫn là người có giá trị”. Khi bé nhận ra giá trị thật của bản thân có nghĩa là con thấy được giá trị bên trong của mình, đó là nhân cách, trí tuệ, kiến thức, tình cảm, năng lực cảm thụ nghệ thuật… và khao khát muốn khẳng định những giá trị ấy. Khi đó, chắc chắn bé sẽ tự tin thể hiện bản thân đúng với những gì mình có.

Khi bé làm một việc không thích hợp, đừng bao giờ quy gán hành vi xấu cho bản chất hay tính cách của chúng. Trẻ không làm bài tập ở nhà có thể vì mải chơi nên quên mất, chứ không có nghĩa chúng là kẻ lười biếng, ngu dốt, xấu xa. Do đó, khi nói về hành vi sai của bé, bạn chỉ nên dùng động từ chứ không dùng tính từ, vì điều đó nghĩa là bố mẹ đã vô tình dán nhãn xấu cho bé. Cái nhãn ấy sẽ còn lưu lại trong tâm trí con và tâm trí bố mẹ dù sau này hành vi bé thay đổi.

Ngược lại, khi bé làm được việc tốt, đừng tiếc lời khen và hãy gán những hành vi tốt cho tính cách, bản chất hay khả năng vốn có của con. Đừng chỉ khen vắn tắt: "Tốt lắm!" hay mỉa mai, quy gán điều tốt trẻ làm cho những yếu tố bên ngoài, kiểu như “Hôm nay con lại biết quét nhà cơ đấy, khéo trời sắp có bão!”. Những điều này sẽ khiến bé tổn thương và nghĩ rằng nỗ lực của mình không được công nhận, do đó lần sau con sẽ không cố gắng làm điều tốt nữa.

Một điều khác bạn cần ghi nhớ là xây dựng cho bé lối suy nghĩ và hành vi tích cực. Nếu con ngỏ ý muốn tham dự cuộc thi Giọng hát Việt nhí trong khi con vốn hát không hay, đừng vội từ chối một cách phũ phàng“Con hát dở lắm, đi thi làm gì!”, hãy động viên con yêu rằng “Mẹ rất vui vì con muốn thử sức trong cuộc thi lớn như thế! Sẽ khó khăn đấy, nhưng nếu con cố gắng hết mình thì mẹ tin con sẽ làm được!”. Ngay cả khi con bạn không thành công, bố mẹ vẫn cần chia sẻ với con rằng bản thân họ cũng từng thất bại, nhưng bạn đã vượt qua bằng sự tự tin và không ngừng nỗ lực.

Phụ huynh cũng nên làm gương cho trẻ trong cuộc sống, luôn suy nghĩ tích cực và tin tưởng ở giá trị bản thân để con cái noi theo. Nếu bạn cũng tỏ ra rụt rè, nhút nhát thì bé khó có thể học được sự tự tin.

Bạn cần khuyến khích con kết bạn, tham gia các trò chơi thể thao, văn nghệ tập thể để tăng cường khả năng giao tiếp. Bạn cũng nên nhắc nhở trẻ chăm sóc răng miệng thật tốt, bởi một nụ cười thân thiện luôn là mở đầu tốt đẹp cho mọi mối quan hệ, giúp con dễ dàng được mọi người yêu quý và luôn lạc quan trong cuộc sống